Trong lĩnh vực tài chính, lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực là 2 khái niệm thường xuyên được nhắc đến, nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người tiêu dùng. Vậy lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa là gì? Cách tính lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau của FintechAZ nhé!
Lãi Suất Danh Nghĩa Là Gì?
Lãi suất danh nghĩa là tỷ lệ biểu thị sự gia tăng của tiền sau một khoảng thời gian nhất định, thông thường thời gian này có thể là 1 năm, tuy nhiên biểu thị này chưa tính tới sự thay đổi sức mua của loại tiền đó. Lãi suất này cũng là lãi suất mà khách hàng gửi tiết kiệm hoặc khi vay vốn.
Cách Tính Lãi Suất Danh Nghĩa
Công thức tính lãi suất danh nghĩa có thể được hiểu đơn giản qua ví dụ sau:
Giả sử, bạn vay tiền trả góp tại ngân hàng 50 triệu đồng với mức lãi suất 8% thì lãi suất danh nghĩa là 8%. Hiểu đơn giản, lãi suất danh nghĩa chính là mức lãi suất đơn vị tín dụng đưa ra và được ghi trong hợp đồng.
Lãi Suất Thực Là Gì?
Lãi suất thực tế hay còn có tên gọi khác là lãi suất hiệu quả, đây chính là lãi suất thực sự thu được từ khoản đầu tư hay phải trả cho một khoản vay khi tính đến tác động của lãi suất ghép.
Bởi nền kinh tế luôn có sự lạm phát, điều này rất ảnh hưởng tới lãi suất, lãi suất sau cùng sau khi dùng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỉ lệ lạm phát thì đó là lãi suất thực tế.
Cách Tính Lãi Suất Thực
Lãi suất thực được tính bằng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát. Trong thực tế, mỗi nhà đầu tư sẽ kỳ vọng về tỷ lệ lạm phát khác nhau.
Ví dụ nhà đầu tư nhận được 5% lãi trong 5 năm tới và dự đoán lạm phát là 2% thì họ hy vọng lãi thực nhận về là 3%.
Công thức tính lãi suất thực tế được tính như sau:
Trong đó:
- i : lãi suất danh nghĩa.
- r : lãi suất thực tế.
- E(I): tỷ lệ lạm phát kỳ vọng.
So Sánh Lãi Suất Danh Nghĩa Và Lãi Suất Thực
Bạn có thể phân biệt 2 loại lãi suất này dựa vào đặc điểm và ví dụ cụ thể phí dưới đây:
Đặc Điểm
Xét về đặc điểm thì lãi suất danh nghĩa là tỷ lệ khách hàng nhận được hay phải trả, lãi suất danh nghĩa chỉ mang tính chất tham khảo nhiều hơn so với sự tính toán về sự nhận được bởi lãi suất danh nghĩa không chứa đựng yếu tố lạm phát.
Còn với lãi suất thực tế sẽ được áp dụng để đo lường sức mua của biên lai tiền lãi, do đó lãi suất thực tế được khách hàng hay các tổ chức tín dụng xem xét cẩn thận để đảm bảo lợi ích đúng của khách hàng cũng như tổ chức tín dụng bởi lãi suất thực tế là lãi suất sau khi đã trừ đi tỷ lệ lạm phát.
Ví Dụ Cụ Thể
Cách tính lãi suất danh nghĩa:
Nếu khách hàng vay tiền nhanh tại ngân hàng 20 triệu đồng với mức lãi suất là 8% thì lãi suất danh nghĩa là 8%. Như vậy, lãi suất danh nghĩa chính là mức lãi suất các tổ chức tín dụng đưa ra cho khách hàng khi khách hàng thực hiện giao dịch vay vốn.
Cách tính lãi suất thực tế:
Lãi suất thực tế được tính bằng xấp xỉ lãi suất danh nghĩa sau khi trừ đi lạm phát. Về cơ bản, lãi suất thực được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.
Ví dụ: Nếu khách hàng vay ngân hàng 20 triệu đồng với mức lãi suất là 8% thì lãi suất danh nghĩa là 8%, lạm phát năm đó là 2% thì lãi suất thực tế là 6% (8% – 2%).
Lãi suất thực tế là lãi suất mà nhà đầu tư kỳ vọng nhận được. Khi đó, chỉ số lạm phát được các nhà đầu tư kỳ vọng khác nhau khi tính toán các khoản đầu tư trong tương lai. Do đó, lãi suất thực tế là con số kỳ vọng mà nhà đầu tư mong đợi nhận được thông qua kỳ vọng về lạm phát.
Lãi Suất Thực Và Lãi Suất Danh Nghĩa Có Quan Hệ Như Thế Nào?
Mối quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực tế được thể hiện thông qua tỷ lệ lạm phát, lãi suất danh nghĩa thì không tính đến lạm phát còn lãi suất thực được tính dựa trên lãi suất danh nghĩa và tỷ lệ lạm phát. Mối quan hệ này được thể hiện qua công như sau:
(1 + r)(1 + i) = (1 + R)
Trong đó:
- r là lãi suất thực tế,
- i là tỷ lệ lạm phát
- R là lãi suất danh nghĩa
Lãi suất thực tế = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát
Thực tế, lãi suất thực luôn phụ thuộc vào tỷ lệ lạm phát vì vậy các nhà đầu tư hay khách hàng thể biết được chính xác lãi suất thực tế khi kết thúc kỳ đầu tư hoặc vay vốn.
Ngược lại, khách hàng hay nhà đầu tư sẽ biết được lãi suất danh nghĩa ngay tại thời điểm bắt đầu đầu tư hoặc bắt đầu vay vốn và được thỏa thuận rõ ràng trên hợp đồng tín dụng.
Tỷ Lệ Lạm Phát Được Tính Như Thế Nào?
Tỷ lệ lạm phát được áp dụng theo công thức (CPI1 – CPI2) / (CPI2) * 100).
Về cơ bản, để tính toán tỷ lệ lạm phát bạn sẽ lấy chỉ số giá tiêu dùng một năm (CPIx + 1) trừ đi chỉ số giá tiêu dùng của năm trước (CPIx).
Ví dụ tính lãi suất thực:
Giả sử, bạn vay ngân hàng với mức lãi suất danh nghĩa là 7%, nhưng bạn lại muốn tính lãi suất thực. Để tính được lãi suất thực, trước hết bạn phải lấy CPI hàng năm của năm 2021 và trừ đi CPI của năm 2020.
Giả sử, CPI hàng năm 2021 là 239,207 và chỉ số CPI hàng năm 2020 là 236,648. Khi đó bạn có 239.207 – 236.648 = 2.559.
Sau đó, bạn sẽ lấy 2,559 chia cho CPI hàng năm 2020 (236,648), bạn sẽ có 0,01. Và lấy 0,01 và nhân lên 100, để có được 1%. Nếu lãi suất danh nghĩa 7% và tỷ lệ lạm phát là 1% thì lãi suất thực là 6%.
Tổng Kết
Như vậy với những thông tin cơ bản trên, các bạn cũng có thể hiểu được lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực là gì cũng như phân biệt được 2 loại lãi suất này. Hy vọng những chia sẻ này sẽ đem lại cho bạn những kiến thức bổ ích hỗ trợ trong việc vay vốn hoặc đầu tư.
Tìm hiểu thêm:
Fintech là gì? Những kiến thức cần biết
Đáo hạn là gì? Kiến thức về đáo hạn từ A – Z
Tất toán là gì? Các loại tất toán hiện nay
Chứng chỉ tiền gửi là gì? Các thông tin quan trọng cần biết
OTP là gì? Những thông tin quan trọng cần biết về mã OTP
Bài viết được biên tập bởi: FintechAZ.com
